Piąty tom "Harry'ego Pottera" wydany w 13 mln egzemplarzy (na razie tylko po angielsku) rozchodzi się w błyskawicznie. Zanosi się na to, że będzie to jeden z księgarskich przebojów tego roku. Polskie tłumaczenie ukaże się w styczniu 2004

Magiczny świat z książek J.K. Rowling bardzo przypomina nasz. Od pierwszego tomu wiemy, że panuje w nim rasizm, nietolerancja i wszechwładza bogatych. W piątym tomie dochodzi jeszcze korupcja i biurokracja.

Niektórzy krytycy załamują ręce nad realizmem Harry Pottera, oskarżając Rowling o spłycanie dziecięcej wyobraźni. Jednak właśnie za realizm cenię sobie książki z tego cyklu, tym bardziej, że niesie on dla dzieci ważne i mądre przesłanie. Potter przynosi przecież potępienie konsumpcyjnego stylu życia i postawy "liczy się tylko to, na jaki model latającej miotły cię stać", symbolizowanej w tych książkach przez Draco Malfoya i wujostwo Dursleyów. Owszem, nie pierwsza Rowling przekazuje dzieciom to przesłanie, ale ona pierwsza robi to tak, że dzieci chcą tego słuchać.

W piątym tomie realizmu jest chyba najwięcej. Im Harry jest starszy, tym boleśniej doświadczony (chociaż już jako niemowlę stracił oboje rodziców). Równoważą to jednak akcenty komiczne, których jest więcej niż w poprzednich częściach ("Lepsi od ciebie czarodzieje stracili w ten sposób pośladki" - poucza Harry'ego nauczyciel, widząc, jak ten niedbale wkłada czarodziejską różdżkę do tylnej kieszeni dżinsów).

Mniej więcej od roku J.K. Rowling pytana o piąty tom, niezmiennie odpowiadała, że jest już gotowy, wymaga tylko "drobnych poprawek". Brzmiało to jak typowa wymówka pisarza w kryzysie twórczym, ale okazało się prawdą. "Harry Potter i Zakon Feniksa" jest dopracowany, co widać zwłaszcza w porównaniu z poprzednią książką, w której zdarzały się mielizny (choćby finałowa scena na cmentarzu - zamiast dramatycznej kulminacji, oferowała głównie nudnawe monologi lorda Voldemorta, głównego czarnego charakteru).

Bardzo dobrze psychologicznie wypada sam Harry. W czwartym tomie pisarka nie mogła się zdecydować na to, jak pokazać jego dojrzewanie. Większą część książki Harry zachowuje się tak jak w poprzednich trzech - jakby ciągle był tym samym dzieckiem, tylko w kilku scenach dopadają go nagłe wybuchy gniewu. W piątym tomie 15-letni Harry to już zbuntowany nastolatek. W miarę, jak dowiaduje się coraz więcej o magicznym świecie (a my wraz z nim), uświadamia sobie, ile w nim obłudy i korupcji, a przy tym odkrywa, że nawet bliskie mu osoby nie mówiły mu dotąd całej prawdy lub wręcz okłamywały go w ważnych sprawach.

Nastrojem najnowsza część bliższa jest "Buszującemu w zbożu" niż typowej fantasy dla dzieci. Więcej tutaj scen buntu i protestu niż latania na miotłach. Taki Harry Potter znacznie bardziej przypada mi do gustu, ale co na to powiedzą jego dziesięcioletni miłośnicy?


źródło: Gazeta Wyborcza

Wersja do druku